«АрселорМиттал Ақтау» компаниясы бас директорының орынбасары Нұрлан СЕЙІТОВ:
2016 ЖЫЛЫ МҰНАЙ-ГАЗ САЛАСЫНАН ТАПСЫРЫС КӨП ТҮСТІ

Биылғы жылы «АрселорМиттал Ақтау» құбыр зауытының ашылғанына 10 жыл толды. Осы уақыт ішінде кәсіпорын «Қарашығанақ Петролеум Оперейтинг Б.В», «Теңізшевройл» сынды ірі мұнай-газ компанияларымен табысты ынтымақтастық орнатып, отандық мұнай-газ кәсіпорындарын құбырмен қамтамасыз ету ісін жолға қойды. «АрселорМиттал Ақтау» компаниясы бас директорының орынбасары Нұрлан СЕЙІТОВ «Интерфакс-Қазақстан» агенттігіне берген сұқбатында кәсіпорынның жақын болашақтағы жоспарлары мен құбыр өнімдері нарығындағы ахуал жайлы әңгімелеп берді.

 

- Нұрлан Атажанұлы, 2015 жылы зауыт қанша өнім шығарды?

- Өкінішке орай, 2015 жыл аса жақсы болған жоқ. Біз ғана емес, жалпы Қазақстандағы барлық кәсіпорындар қаржылық қиындықтарға душар болды. Өткен жылы біз 10 мың тоннаға жуық өнім жөнелттік. Бұл Қазақстандағы көптеген жобалардың тоқтатылуымен тығыз байланысты. Себебі, біздің өнімімізді сатып алады деген жобалар жүзеге аспай қалды. Бұл тенденция биыл да толық тоқтай қойған жоқ. Көптеген жобалар қысқартылды.

Бірақ біз 2016 жылы өндіріс көлемін 15 мың тоннаға дейін арттырдық. Жыл соңына қарай осы 15 мың тонна өнімнің бәрін сатып боламыз деген жоспарымыз бар.

 

- Қандай жобалар тоқтатылды?

- Олар негізінен жылу және су құбырларын ауыстыру жөніндегі аймақтық жобалар болатын.

 

- 2015 жылы экспортқа жөнелтілген өнім көлемі қандай болды?

- Негізінен өнімдеріміз ішкі рыноктағы тапсырыс берушілерге жөнелтілді. Биыл құбырларымызды Украинаға экспорттап жатырмыз. Аса көп емес, шамамен 500 тонна. Біздің негізгі клиентіміз – бөлімшеміз, «АрселорМиттал Кривой Рог» кәсіпорны.

 

- Қазақстандағы негізгі клиенттеріңіз кімдер?

- 2016 жыл бұл жағынан табысты жыл болды. Өйткені, биыл мұнай-газ саласынан түскен тапсырыс көп. Қазір Маңғыстау облысындағы ірі мұнай-газ компаниялары мен басқа да кәсіпорындар құбырды бізден сатып алып жатыр. Олардың арасында «Өзенмұнайгаз» АҚ, «Қаражамбасмұнай» АҚ, «Кен-Құрылыс-Сервис» ЖШС, «Су тасымалдау басқармасы» ЖШС тағы басқа компаниялар бар. Сондықтан Маңғыстау облысын түгелге дерлік «АрселорМиттал Ақтау» компаниясы қамтамасыз етіп отыр деуге болады. Аталған компаниялар бізден диаметрі үлкен құбырлардың көптеген түрлерін сатып алады.

Біз өнімдерімізді үнемі жетілдіріп отырамыз. Мысалы, «Өзенмұнайгаз» компаниясына арналған құбырларды сыртынан да, ішінен де таттануға қарсы жабынмен өңдейміз. Жалпы, құбырларды қолдану мақсатына қарай әртүрлі жабындар ұсынамыз. Бізде эпоксидті жабыны бар, үш қабатты полиэтилен жабыны бар құбырлар да сатылады. Біз эпоксидті жабынды құбырларды арнайы технологияның көмегімен жасаймыз. Ол бірден: таттануға қарсы және таңбалау қызметін атқарады. Осылайша, суға арналған құбырлар көк түске, газ құбырлары сары түске боялады. Ол кәдімгі бояумен емес, таттануға қарсы жабынмен жасалады. Сонымен қатар, біз құбырларымыздың қызмет ету мерзімін де едәуір ұзарттық. Бұрын «Өзенмұнайгаздағы» құбырлар көп ұзамай істен шығып қалатын. Оларда құбырлар бір жыл ішінде жарамсыз болып қалатын агрессивті учаскелер бар. Қазір біз құбырлардың пайдалану мерзімін 2 есе арттыруға мүмкіндік алдық. Бұл бағыттағы жұмыстарды алдағы уақытта да жалғастыратын боламыз.

10 жыл біздікі сияқты өнеркәсіптік компания үшін аса көп уақыт емес. Себебі, біз тарихы да, тәжірибесі де мол ресейлік алып зауыттармен бәсекеге түсеміз. Әдетте, тапсырыс берушілер мұнай-газ саласындағы компаниялардан университет қабырғасынан енді ғана шыққан студенттер сияқты «жұмыс тәжірибесі қандай?» деп сұрайды. Кәсіпорын күні кеше ғана құрылғандықтан тәжірибе жайлы айтудың өзі ұят. 2009-2010 жылдары зауыт өз өнімдерін сынақтан өткізуді аяқтап, мұнай-газ рыногына шықты. Ол рынокқа шығудың өзі оңай болған жоқ. Көбіне тәжірибеміздің жоқтығы қолбайлау болды.

 

- Сіздер «Теңізшевройл» АҚ, КПО сынды ірі мұнай-газ компанияларымен ынтымақтастық орнаттыңыздар ма?

- Біз «Теңізшевройлмен» көптен бері жұмыс істейміз. Қазір олармен болашақ жобалар бойынша ұзақ мерзімді келісімшарттар бекіткелі жатырмыз. Атап айтқанда, «Теңізшевройлмен» ішкі таттануға қарсы жабындар салу бағытында жұмыс істемек ойымыз бар. Бұрын олар мұндай тапсырыстарды француз зауыттарына беретін. Қазір келісім жан-жақты дайындалып жатыр. Өкінішке орай, келісімшарт сомасын ашып айта алмаймын.

Құбырларға келетін болсақ, сіз атап өткен мұнай-газ компаниялары құбыр өнімдерінің сәл өзгешелеу түрлерін пайдаланады. Біз негізінен диаметрі үлкен құбырлар шығарамыз. Оларды көбіне «ҚазТрансОйл» АҚ, «Интергаз Орталық Азия» АҚ сынды транспорт компаниялары сатып алады.

Сөз орайы келгенде жуырда қол жеткен тағы бір жетістігімізге тоқталып өткім келеді. Біз «ҚазТрансОйлмен» жұмыс істеуге кірістік. 10 жыл бойы түрлі жобалар әзірледік. Бірақ нәтиже берген жоқ. Биыл «ҚазТрансОйл» бізді лайықты деңгейге көтерілді деп танып, қазақстандық өнім өндірушімен жұмыс істеуге бел буыпты. Біз деңгейімізді «Өзенмұнайгазбен», «ҚазТрансОйлмен» жұмыс істеу барысында дәлелдедік. Ол – «Астрахань-Маңғышлақ» жобасын қайта қалпына келтіру. Келер жылы «ҚазТрансОйл» компаниясымен бірігіп, бірнеше жобаны жүзеге асыруды жоспарлап отырмыз. Аталған жобаларда «АрселорМиттал Ақтау» өндірген қазақстандық құбырлар пайдаланылуы мүмкін. Бұл құбырлардағы қазақстандық өнім үлесі 98-99 пайызды құрайды. Темір руданы өндіріп, одан металл құю және темір құбырлар жасау жұмыстары түгелге дерлік Қазақстанның өз ішінде атқарылады. Жұмысқа шамамен 30 мыңға жуық адам жұмылдырылған.

 

- Бұл жерде қандай сома жайлы әңгіме болып отыр? Атқарылатын жұмыстың көлемі қандай?

- Биылғы жылдың еншісінде атқарылатын жұмыс аз. Шамамен 600 тоннаға жуық өнім жайлы сөз болып отыр. Бірақ, контракті сомасын құпия сақтап отырмыз. Келесі жылы «ҚазТрансОйл» жобасы бойынша шамамен 20 мың тоннаға жуық өнім өндіреміз деген жоспарымыз бар.

Транспорттық компанияларға тоқталар болсақ, газ-құбыр жүйелері саласында үлкен жұмыстар атқарылды. Биылғы жылы «АрселорМиттал Ақтау» бірнеше газ құбыры жүйесіне құбыр жеткізіп берді. Оның бірі Батыс Қазақстан облысында, екінші жоба – Қызылорда облысында.

 

- Бұрын зауыттың тапсырыс тапшылығынан қиындықтарға душар болғаны белгілі. Қазір зауытты тапсырыспен қамтамасыз ету жағы қалай шешіліп жатыр?

- Зауытты тапсырыспен қамту жағы әлі күнге көңіл көншітерлік деңгейде емес. Бұл қиындықтар ең алдымен біздегі жобалау институттары қалыптастырған стереотиптерден туындайды. Олар тек қана тігінен жамалған құбырларды пайдалану қажет деген қағида қалыптастырған. Өздеріңіз білесіздер, қазақстандық өнеркәсіп бұрын белгілі бір деңгейде ресейлік өндіріске бағытталған болатын. Ресейде шамамен 6 алып құбыр зауыты бар. Олар күллі посткеңестік кеңістікті құбырмен қамтамасыз етіп келді. Солардың біреуі ғана шиыршықтай жамалған құбырлар шығарады екен. Кез-келген жобаны алып қарасаңыз тігінен жамалған құбыр пайдаланылсын деп жазылады. Біздің зауытта да иректеп жамалған құбырлар шығарылады. Ешкім мұндай құбырлармен жұмыс істеп көрмеген. Ресейлік зауыттар да тек тігінен жамалған құбырлар жеткізеді. Бұл стереотип әлі күнге өзгерген жоқ. Өкінішке орай, жобалау институттарында отырған тәжірибелі техникалық мамандар осы қатып қалған түсінікті жастардың да бойына сіңіріп жатыр. Шын мәнінде, жамауы шиыршық тәрізді құбырлар Қытайда, Түркияда, Америка Құрама Штаттарында, Иранда кеңінен қолданылады. Тіпті, оны өндіруге қойылатын талаптар да темір құбырдың талаптарымен бірдей.

Дегенмен, қазір жағдай біртіндеп өзгеріп келеді. Көптеген жобаларда ресейлік өнімдермен қатар Қазақстанда жасалған құбырлардың да пайдаланылып жатқанын көріп жүрміз.

 

- Келер жылға жоспарларыңыз қандай?

- Келесі жылы мүмкіндік болса өндіріс көлемін 2 есе арттырып, 30 мың тоннаға дейін жеткізуді жоспарлап отырмыз. Бұлай деуіме негіз болатын алғышарттар да бар. Жаңа айтып өткенімдей, «ҚазТрансОйл» компаниясымен тәп-тәуір қарым-қатынас орнатып жатырмыз. Аймақтарда жылу мен су құбырларын ауыстыру жобалары іске асырылып жатыр. Оларға біз міндетті түрде қатысатын боламыз.

Сонымен қатар, Грузия, Түркіменстан, Украина, Иран мен Әзірбайжанда бірқатар экспорттық жобалармен белсенді түрде айналысып жатырмыз. Нақты болжам айту қиын. Дегенмен болашақта 2 мыңнан 5 мың тоннаға дейінгі аралықтағы өнімді экспортқа жөнелтуді жоспарлап отырмыз.

Оған қоса, келесі жылы Алматы және Астана әкімдіктерімен де жұмыс істеуге мүмкіндік туатын сыңайы бар. Еліміздің солтүстік және оңтүстік астаналары саналатын қос қалада құбыр желілер жүйесі ауыстырылып жатыр. Жуырда Алматы мен Астанада өткен жиындарда басшылар қазақстандық өндіріс орындарына қолдау көрсетуге, яғни, жамауы шиыршық тәрізді құбырларды пайдалануға уәде берді. Бұрын әсіресе, Астанада мұндай құбырларды пайдалануға сескене қарайтын. Бұрын елорда билігі тарапынан енгізілген шектеулер 2017 жылдан бастап алып тасталып, қалада отандық темір құбырлар пайдаланыла бастайды деп үміттенеміз.

 

- Сұқбатыңыз үшін рақмет!

Желтоқсан, 2016
© 2024 "Интерфакс-Қазақстан" агенттігі
Пайдаланғанда сілтеме жасау міндетті

Айдарлар мұрағаты