Қазақстан республикасының Мемлекеттік қызмет істері жөніндегі агенттігі төрағасы Әлихан БӘЙМЕНОВ:
ҚЫЗМЕТТЕ ТАМЫР-ТАНЫСЫ БАРЛАРДЫҢ ЕМЕС, ЖАҚСЫ ЖҰМЫС ІСТЕЙТІНДЕРДІҢ ТАСЫ ӨРГЕ ДОМАЛАУЫ ТИІС

Еліміздегі мемлекеттік қызмет саласын жаңа реформалар легі күтіп тұр. Салалық ведомство «Мемлекеттік қызмет туралы» заңға толықтырулар әзірледі. Ведомство мамандарының айтуынша, бұл мемлекеттік аппарат жұмысының тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Мемлекеттік қызмет істері жөніндегі агенттік төрағасы Әлихан БӘЙМЕНОВ «Интерфакс-Қазақстан» агенттігіне берген сұхбатында осы және өзге де мәселелер жөнінде әңгімелеп берген болатын.

- Әлихан аға, бұған дейін берген сұхбатыңызда мемлекеттік қызмет туралы заң биылғы жылдың күзінде қабылданады деген болатынсыз. Жоспар ойдағыдай жүріп жатыр ма? Аталған жобаны парламент белгіленген мерзімде қарай ма?

- Дұрыс айтасыз, үкіметтің заң жобалық жұмыстар жоспары бойынша ол парламентке маусым айында берілуі тиіс болатын. Агенттік өзіне тиесілі жұмысты дер кезінде жасап шықты. Бірақ, заң жобасын парламентке беру мерзімі қараша айына шегеріліп отыр. Мұның агенттікке қатысы жоқ. Жақын күндері тиісті қаулы қабылданып та қалар...

Енді аталған заң жобасы арқылы енгізілгелі отырған өзгертулер туралы айтсақ. Халықаралық тәжірибеге сүйенсек, кез-келген саладағы сияқты, мемлекеттік басқару, мемлекеттік қызмет, әкімшілік салалардағы реформалар кедергісіз қабылданбайды. Әсіресе, кадр саясатының ашық жүргізілуін қамтамасыз ету мен мемлекеттік органдар қызметін жетілдіруге бағытталған реформалар үлкен кедергілерге тап болып жатады. Және бұл кедергі мемлекеттік аппараттың өз ішінен шығып отыр.

Осы жерде менің ойыма 1999 жыл оралады. Сол кезде президенттің тапсырмасы бойынша мен мемлекеттік қызметті реформалаудың алғашқы кезеңімен айналыстым. Сол тұста жекелеген лауазымды тұлғалар президентке бұл заңға вето қоюды ұсынғанын қазір елдің бәрі біледі.

Себебі, көпшілігі кадрларды конкурс арқылы іріктеу жүйесінің енгізілгенін қаламады, бұрынғы жүйені көкседі. Президент өзінің саяси ерік-жігерінің арқасында 1997 жылғы халыққа жолдауында мемлекеттік қызмет жүйесін жетілдіру қажеттігін атап өтті. Заң қабылданды. Президент көптеген жоғары лауазымды тұлғалардың қарсылығына қарамастан, заңға қол қойды. Сөйтіп, мемлекет басшысының саяси ерік-жігері мен стратегиялық көрегендігінің арқасында Қазақстан едәуір алға жылжыды.

Жалпы, реформамен айналысқан адам өзгеріс атаулыны жаны қаламайтын азаматтармен пікірталастыруға күш жұмсауына туралы келеді: кадр саясатында өзгерістерді қаламайтындар қай кезде де жетіп-артылады.

Дегенмен, 90-жылдармен салыстырғанда қазір жағдай айтарлықтай жақсарды. Министрлер мен облыс әкімдерінің басым бөлігі кадр саясатын жетілдіруді қолдайды. Біз заң жобасын барлық мүдделі орталық органдармен, әкімдермен келісіп алдық. Бұл менің жоғарыдағы сөзімнің айқын дәлелі.

- Ал, заң жобасы арқылы енгізілгелі отырған өзгертулерден қандай нәтиже күтуге болады? Құжат қабылданғаннан кейін біздегі мемлекеттік қызмет жүйесі қандай өзгерістерге ұшырамақ?

- Мемлекеттік қызмет туралы заңдарды жетілдіру Мемлекеттік қызметтің жаңа үлгісі тұжырымдамасының талаптарына негізделген және әлеуметтік жаңғырту бағдарламасына сай жүзеге асырылып жатыр. Өйткені, осы заң жобасы мен 90-шы жылдары мемлекеттік қызмет саласында жүргізілген реформалардың мәні - меритократия принциптерін енгізу. Яғни, атқарған еңбегіне қарай іріктеу және қызметін жоғарылату. Демек, қызметте тамыр-танысы барлардың емес, жақсы жұмыс істейтіндердің тасы өрге домалауы тиіс деген сөз.

Жалпы, бұл заң бізге не береді? Оның бірнеше негізгі бағыттарын атап өткім келеді:

Бірінші бағыт кадрларды іріктеу және қызметін өсіру тетіктерінің ашықтығын қамтамасыз етеді. Атап айтсақ, заң жобасында екі сатылық іріктеу тәртібі енгізілген. Өкілетті орган мен оның аумақтық бөлімшелері тұрақты түрде, тест арқылы резервке кадр іріктеумен айналысатын болады.

Тестілеуден өткендер резервке алынады, қолына тиісті сертификат беріледі. Белгілі бір уақыт өткен кезде, бір-екі немесе үш жылдан кейін олар конкурстарға қатысу құқына ие болады. Біз осылайша, кадрлық резервтің рөлін көтермекпіз.

Содан соң, мемлекеттік органдар қажетті мамандарды сол резервтегі кдрлар арасынан конкурс арқылы іріктеп алады. Ал, агенттік оған қатыспайды. Сол арқылы біз мемлекеттік органдардың конкурсқа жұмсайтын уақытын да қысқартып отырмыз: қазір оған 40-50 күн жұмсалатын болса, енді бұл шаруа 15-20 күнде бітетін болады. Бұл мемлекеттік органдар үшін өте маңызды мәселе.

Екінші бағыт - бағалау жүйесін жетілдіру. Заң жобасында тұңғыш рет мемлекеттік қызметкерлердің еңбегін бағалау жүйесі қолданылады. Ол аттестациялау жүйесімен тікелей байланысты болмақ.

Үшінші бағыт - президенттің басқару элитасын, «А» корпусы деп аталатын жоғарғы әкімшілік мемлекеттік қызметкерлер корпусын құру туралы тапсырмасын жүзеге асыру. Заңда осындай корпус құру мүмкіндігі жазылады және президенттің ондай кадрларды іріктеп, алға ілгерілету құқына ие болмақ. Қалған тетіктердің бәрі заңға тәуелді актілерге енгізіледі.

Келесі, төртінші бағыт - кадрлық қызмет орындарының рөлін арттыру. Бізде кеңес заманынан қалған бір әдет бар: ешқайда жарамаған адам кадр бөліміне қалдырылады. Онда отырған адамдар қағаз толтырады деген түсінік қалыптасқан. Біз қазір осы түсінікті өзгертіп, кадр қызметкерлерінің рөлін арттырғымыз келеді. Ол енді персоналды басқару қызметі деп аталмақ. Оның аты ғана емес, заты да, яғни құрылымы да өзгереді. Оған қоса, типтік ереже қабылданады. Бұл құжатта осы қызмет орындарының жауапкершілігі мен өкілеттіктері нақты атап көрсетілетін болады. Енді ол мемлекеттік орган ішінде кадрлардың жұмысына баға беріп, қызметке ұсынуда үлкен рөл атқаруы тиіс.

Жуырда мен БҰҰ Бас хатшысының орынбасары Қасым-Жомар Тоқаевпен кездестім. Ол жеке өз басының ммамандарды конкурс арқылы іріктеудің тиімділігіне көз жеткізгенін айтты. Қ.Тоқаевтың хатшылығын басқаратын меңгерушіні конкурс арқылы таңдапты. Оған білікті мамандар атсалысыпты. Іріктеуге өзі қатыспаса да, таңдап алынған маманның біліктілігіне ол дән риза. Біздің министрлер де, әкімдер де, барлық басшылар осыны ұғынуы тиіс. Қаржыны бухгалтерден артық ешкім басқара алмайтыны сияқты, кадрды да сол салада маманданған адамдар іріктегені абзал. Бізде болса қаржылық тәртіпті бұзғандар бірден қатаң жазаланады. Ал, заңсыз, «парамен» жұмысқа адам алғаны үшін ешқандай жаза қолданылмайды. Сондықтан біз заңсыз кадрлық шешімдер қабылдаған лауазымды тұлғалар үшін жауапкершілікті күшейтпекпіз.

Біз сараптама жасап көрдік, әкімдіктермен жұмыс істедік. Нәтижесінде, еліміз бойынша аудандар деңгейінде 4 жарым мыңға жуық адам кадрлық қызметпен қосымша айналысып жүргені анықталды. Яғни, қосымша аттестациялар, конкурстар өткізу, дисциплинарлық комиссияның жұмысы бөлімдегі бір адамның мойнына ілінеді. Оның негізгі жұмысы тағы бар. Әрине, мұндайда жұмыстың тиімділігі төмендейді. Оның орнына дамыған елдердегі сияқты әкімдерге біртұтас кадрлық қызмет құруға рұқсат берген дұрыс. Бұл қызмет барлық аудандық бөлімшелердің кадрлық істерімен айналысар еді. Сондықтан біз аймақтарда атқарушы органдарға арнап біртұтас кадр қызметін құру мәселесін де қарастырдық. Бірақ, бұл жергілікті билік орындарының қалауынша және мүмкіндігіне қарай жүзеге асырылуы тиіс.

Сондай-ақ, тұңғыш рет мемлекеттік қызметкер этикасына тұтастай бір бөлім арнап отырмыз. Біз мүдделер қақтығысын реттеуге және қызмет этикасы талаптары мен жемқорлыққа қарсы жұмысты күшейтуге бағытталған шараларды нығайтпақпыз.

Сондықтан, заң дәл осы күйінде қабылданатын болса кадрлық жұмыс сапасы жақсарып, кадрларды іріктеу мен ілгерілету тетіктері барынша ашық жүргізілер еді. Оған қоса, біз президенттің тапсырмасы бойынша конкурстан тыс тағайындауларды төмендету тетіктерін, соның ішінде бір қызметтен екіншісіне конкурссыз ауыстыруды азайту мүмкіндіктерін қарастырып жатырмыз.

- Айтыңызшы, осы заң қабылданып жатса халыққа көрсетілетін мемлекеттік қызмет сапасы жақсара ма? Жаңа тұрпаттағы мемлекеттік қызметкерге қойылатын талаптар қандай болмақ?

- Мен бұл жерде мынадай екі мәселені айта кеткім келіп отыр. Биылғы жылдың 21-маусымында мемлекет басшысы жарлыққа қол қойды. Сол арқылы Мемлекеттік қызмет істері жөніндегі агенттік туралы ереже нақтыланып, бізге қызмет сапасын бағалау мен мемлекеттік қызмет көрсету саласын бақылау өкілеттігі берілді.

Оған қоса, қазір мемлекеттік органдардың қызметін алты бағыт бойынша бағалау жүйесі туралы жарлық бар. Оның екеуі: персоналды басқару мен мемлекеттік қызмет көрсету сапасын бағалау біздің агенттікке берілген.

Сонымен қатар, Экономикалық даму және сауда министрлігі «Мемлекеттік қызмет түрлері туралы» заң жобасын әзірлеп шықты. Бұл заң қабылданғаннан кейін жалпы мемлекеттік қызмет сапасы айтарлықтай жақсарады деп үміттенемін.

Президент соңғы жылдары үкіметке үнемі осы мәселеге назар аударуды тапсырып келеді. Соңғы онжылдықта әлемдегі алдыңғы қатарлы елдер ғана мемлекеттік қызмет түрлерінің сапасын бағалауға үлкен мән бере бастады. Біз Канада мен АҚШ-та болдық, түрлі елдердің тәжірибесін жинақтаймыз. Осы салада және мемлекеттік органдар жұмысында айтарлықтай жетістікке жеткен мемлекеттер шамамен 80-ші жылдардың соңы мен 90-шы жылдардың бас кезінде дәл осы мемлекеттік қызметке ден қойған.

Елбасы мемлекеттік қызметтің адамдарға қызмет етуі тиістігін бір емес, бірнеше рет айтты. Ал, мемлекеттік қызметкерлер, шенеуніктер өздерін ұлттың, халықтың бастығы емес, қызметшісі ретінде сезінуі тиіс. Сондықтан, алдағы уақытта мемлекеттік қызмет сапасы жақсара түседі деп үміттенеміз. Қазірдің өзінде бұл бағытта біраз іс атқарылып жатыр. Мемлекеттік қызмет түрлеру туралы жаңа заң қабылданған кезде мемлекеттік қызмет түрлерінің сапасын жақсартуға жаңа серпін берері хақ.

Оған қосымша, біз өзіміз әзірлеген заңда мемлекеттік қызметкерлерге мемлекеттік қызмет көрсету, мемлекеттік стандарттар мен регламентті сақтау тәртібін сақтау жауапкершілігін жүктемекпіз. Осы жерде президент әкімшілігінің қызмет сапасын бақылауға ерекше көңіл бөліп отырғанын атап өткім келеді.

Бізде мемлекеттік қызметкерлерге қойылатын талаптар жоғары деп есептеймін. Оның бірінші кезекте өз елінің патриоты болуы тиіс екені даусыз. АҚШ-та біздің агенттікке балама құрылым бар. Сонда мемлекеттік қызметке келген адам арнайы тексеруден өткізіледі. Ең бірінші талап - оның өз еліне берілген азамат болуы тиіс. Бұл өте дұрыс. Өйткені, мемлекеттік қызметкер халықтың, салық төлеушілердің ақшасына өмір сүреді және ол өз елінің мүддесін қызғыштай қорғауы тиіс. Сондықтан, бұл талаптар қай кезде де күшін жоймайды: патриотизм, Конституцияға адалдық, жоғары біліктілік, білімділік, өз білімін үнемі жетілдіріп отыруға талпыныс, ашықтық және тиісті шешімдер қабылдай білу қабілеті. Мемлекеттік қызметкердің осындай қасиеттері мен қырлары болуы тиіс, сонда ол уақыт талабына жауап бере алады.

- Елдегі басты проблема - жемқорлықты жеңу туралы ұсыныстар биік мінберлерден талай рет айтылды. Мемлекеттік қызметке қабылдау барысында шындық детекторын пайдалану, пара беруге арандатушыларды әшкерелеу, лауазымды тұлғалардың жақын туыстарының карьерасына қатысты мәліметтер базасын құру сынды ұсыныстар жасалды. Осы бастамалар жақын болашақта қолданысқа енгізіледі деп ойлайсыз ба?

- Иә, «Нұр Отан» партиясы жанындағы қоғамдық кеңесте көптеген ұсыныстар жасалды. Соның ішінде Оралбай Әбдікәрімовтің ұсыныстарын қуаттаймын. Біз мемлекеттік қызметтің ашықтығын қамтасыз ету бағытында алға ілгерілеуіміз керек. Мемлекеттік қызметке келген адам саясаткер сынды қоғам алдында таза, ашық болуы тиіс. Және ол өзіне айтарлықтай қатаң талаптар қойылатынын ұғынуы қажет.

Мемлекеттік қызметкерлерді жұмысқа қабылдау барысында шындық детекторын жаппай қолдану тиімсіз. Бір жағынан бұған қаржы мен ресурс қажет. Бізде 90 мыңға жуық лауазым бар және бір жылда 16-17 мың тағайындау болады. Соның бәріне шындық детекторын қолдану қалтамызға ауыр тиетін шығар. Себебі, детектормен тексеретін, тиісті сұрақтарды қоятын мамандар мен техника қажет қой.

Қазіргі кезеңде мемлекеттік қызметте шындық детекторларын жемқорлыққа бейім лауазымдарға тағайындау мен іріктеу барысында қолдансақ болар еді. Өздеріңіз білесіздер, біз былтыр қаржы полициясымен бірге осындай лауазымдарды анықтау әдістемесін әзірлеп шыққан болатынбыз. Міне, детектормен тексеруді осындай лауазымдардан бастасақ та болар еді.

Лауазымды тұлғалардың жақын туыстарының карьералық өсіміне қатысты айтар болсақ, келешекте біз мұны жүзеге асыруымыз керек деп ойлаймын. Сонымен қатар, біз мемлекеттік органдардың ашық жұмыс істеуін қамтамасыз ету бағытында тынымсыз тер төгуіміз керек. Меніңше, келешекте ақпараттың бәрі қоғамның игілігіне қызмет етеді. Оған сіздер, бұқаралық ақпарат құралдарының қосар үлесі зор болмақ.

Жалпы, мемлекеттік қызметкер қашан жемқор атанғанын күтіп отырмай, соның алдын-алуға көңіл бөлу қажет деп ойлаймын.

- Осы жерде мынадай бір сұрақтың басы қылтияды. Бізде өз «командасымен» жұмыс істеу дәстүрге айналды. Көбіне, жаңа басшы барған жеріне өзінің «командасын» а ала барады. Сіздіңше бұл дұрыс па? Оған рушылдық деген дертті қосыңыз. Карьераң өсу үшін тамыр-танысың, туысың мықты болуы керектігі де жасырын емес. Осындай құбылыстармен қалай күресуге болады?

- Біз мұны бақылап көрдік. Егер әкім бір жерден екінші жерге көшетін болса, өз адамдарын әкелу үшін сол жердегі жұмысшылардың бәрін қызметтен қуады. Бірақ, бұл жерде бірнеше мәселе бар. Біріншіден, мемлекеттік қызметкер өз құқын қорғай білуі тиіс. Екіншіден, агенттік пен тиісті органдар қатардағы мемлекеттік қызметкерлердің құқын қорғауы қажет. Үшіншіден, президенттің мемлекеттік органдар қызметін бағалау туралы жарлығы барын есте сақтаған жөн. Оның бір бағыты персоналды басқару болып табылады және қазір президент әкімшілігі министр немесе әкім ауысқан кезде кадрлардың «көшу үрдісін» мұқият қадағалап отыр. Осы шараларды жүзеге асырғаннан кейін соңғы жылдары жағдай айтарлықтай жақсарды: 90-шы жылдармен салыстырғанда екі жарым есе, ал осы жүйе енгізілгелі бері басшылар ауысқан кезде кадрларды ауыстыру «тәжірибесі» 20 пайыз кеміді.

Қазір біз осы мәселені нақты зерттеп, мониторинг жүргізіп жатырмыз. «Командамен бірге көшуді» жоюдың тиімді тетіктерінің бірі - конкурстан тыс тағайындауларды, әсіресе, бір мемлекеттік органнан екіншісіне конкурссыз ауыстыра салуды болдырмау.

Оған қоса, былтырғы жылдың қыркүйегіне дейін мемлекеттік органның бірінен екіншісіне ауыстыру барысында қызметкердің мінездемесі мүлдем ескерлімейтін. Бұл не масқара! Тіпті, бір мектептен екіншісіне ауыстырған кезде де оқушының сабақ үлгерімі, тәртібі туралы материалдар мен мінездеме талап етпей ме? Ал, мемлекеттік органға ауысқан қызметкердің бұрынғы жерде қалай жұмыс істегені ешкімді қызықтырмапты да! Ол жұмысқа барды ма, әлде жай тізімге ілігіп тұрған ма? Біз тек биылғы жылы қыркүйек айында ғана арнайы бөлім енгіздік, онда бұрынғы басшы алты көрсеткіш бойынша 2-ден 5-ке дейін баға қояды. Кейбіреулер бұған әлі күнге дейін қағазбастылық деп қарайды. Бірақ, біз белгілі бір кандидатураны талқылаған кезде бағасы күмән тудырған құжаттарды кері қайтарамыз. Келешекте электронды ақпараттық жүйе енгізілген кезде бұрынғы басшы берген бағалар оның қызмет тізімінде көрсетілетін болады.

Сондықтан мемлекеттік органдардағы «рушылдық» пен «командашылдыққа» қарсы күрес кадрларды ашық іріктеу, атқарған еңбегіне қарай қызметін өсіру және конкурстан тыс тағайындауды азайту, конкурстық комиссия мүшелері мен лауазымды тұлғалардың жауапкершілігін күшейту сынды шаралар арқылы жүргізілуі тиіс.

Жалпы, бұл халықаралық тәжірибеде бар нәрсе. Әрине, әлемде қызметкерлерді жүз пайыз объективті іріктейміз дейтін ешкім жоқ шығар. Оған орасан қаржы, ресурс қажет.

Бүгінде әлемдегі мемлекеттер біліксіз адамды жұмысқа алғанша, ресурстар мен күшті молырақ жұмсап, іріктеу тетіктерін жетілдірудің мың есе тиімді болатынын түсіне бастады.

- Қазақстандағы мемлекеттік қызметкерлердің тазалығы үшін күресте қай елдердің тәжірибесін пайдалануға болар еді? Сіз қандай елдерді мысалға келтірер едіңіз?

- Әлемде тәжірибе жеткілікті. Біріншіден, Ұлыбритания, Франция, Германия, Скандинавия елдері, Сингапур, Құрама Штаттардың тәжірибелері өте тамаша. Бірақ, олардың бұған біртіндеп қол жеткізгенін де түсінгеніміз дұрыс. Оларда заңсыздықтың жолын кесу оңай, өйткені, жалпы жүйе ашық жұмыс істейді.

Сондықтан, президентіміз мемлекеттік қызметкерлердің табысын ғана емес, шығындарын да декларациялауға көшу туралы тапсырма берді. Посткеңестік кеңістік елдерінің ішінде Грузияның тәжірибесі қызықтырмай қоймайды.

Мысалы, АҚШ-та әрбір мемлекеттік органда оқытылып, арнайы сертификат алатын қызметкер болады. Ол әрбір жемқорлық фактісі болған сайын барлық мемлекеттік қызметкерлермен әңгіме жүргізеді. Бұның маңызы өте зор. Қазір біз осындай заң бұзушылықтардың алдын-алу тетіктерін табу үшін қаржы полициясымен тығыз жұмыс істеп жатырмыз. Үкімет жемқорлыққа қарсы жаңа бағдарлама әзірлеп жатыр. Халықаралық тәжірибе сол құжатта көрініс табады деп ойлаймын.

Жалпы, Қазақстан үкіметі реформа барысында халықаралық тәжірибені жан-жақты меңгеруге тырысады. Оның өте бай тәжірибе екені даусыз. Бірақ, біз халықаралық тәжірибені меңгеріп, жинақтағанымызбен, оны көзді жұмып қойып көшіріп алудан аулақ болуымыз керек. Мұны президент сонау 90-шы жылдардың ортасында айтқан болатын.

- Агенттік БҰҰ бағдарламасымен бірге Астанада мемлекеттік қызмет саласын реформалаудағы әлемдік озық тәжірибені меңгеру және тарату жөнінде аймақтық хаб құруды ұсынған болатын. Осы бастама туралы нақтырақ айтып берсеңіз? Бұл аймақтағы елдерге не береді?

- Біз БҰҰ-ның Даму бағдарламасымен (БҰҰ ДБ) осындай хаб құру туралы ұсыныс жасаған болатынбыз. Қазір бұл идеяға ақырындап жан ене бастады деуге болады. Әлемдегі жетекші елдер мен аймақтағы мемлекеттердің елшілерімен кездесулер өтті. Аймақтық хабты неліктен Астанаға саламыз? Өйткені, президенттің саяси ерік-жігерінің арқасында Қазақстан 1999 жылы мемлекеттік қызмет саласын реформалауда бір қадам алға басты. Сол кезде тұңғыш рет посткеңестік кеңістік елдері арасында мемлекеттік қызметкерлерді конкурс арқылы іріктеу жүйесі енгізілді, мемлекеттік лауащымдар саяси және әкімшілік болып бөлінді, әкімшілік қызметкерлердің құқықтары қорғалып, арнайы өкілетті орган құрылды.

Посткеңестік елдердің көпшілігінде ондай орган әлі күнге дейін құрылған жоқ. Украина мұндай агенттікті былтыр құрды, Қырғызстанда сонымен айналысатын қызмет бар, Әзірбайжан комиссия құрды. Сондықтан, халықаралық сарапшылар хабты осы жерде құруға болады деген пікір білдірді.

Оның құрамында не болмақ? Біріншіден, электронды кітапхана жасауға арналған бағдарлама болуы мүмкін. Ол аймақтағы елдерге ортақ қызмет етеді және онда халықаралық тәжірибе жинақталады. Оған қоса, біз хаб арқылы белгілі бір жобаларды жүзеге асырар едік. Мәселен, «А» корпусын құру үшін халықаралық тәжірибе мен өз тәжірибемізді жинақтасақ, кейін оны аймақ елдерімен бөлісеміз.

Бірақ, хаб құрдық деген сөз іс-шаралардың бәрі Астанада өткізіледі дегенді білдірмейді. Астана - үйлестіру орталығы болады, ал іс-шаралар аймақтағы басқа қалаларда, елдерде өткізіле береді.

Сонымен қатар, хабтың мұрындық болуымен түрлі семинарлар, конференциялар өткізіп, оған Орталық Азия, Ауғанстан, Кавказ бен Ресей сарапшыларын шақырып отыруға болады.

- Тағы бір сұрақ... Қазақстанда мемлекеттік қызметкерлерге әлеуметтік кепілдіктер берілген. Алдағы уақытта кепілдік көлемі арта ма? Яғни, олардың еңбекақысы өсе ме, зейнетақымен қамтамасыз ету, өтемақы, баспана мәселелерінде өзгерістер бола ма?

- Әрине, бұл өте маңызды мәселе. Әлемде мемлекеттік қызметкерлердің жалақысы жеке меншік сектордағыдан асып түсетін ел аз. Рангы жоғары мемлекеттік қызметкерге қарағанда ірі корпорация жетекшісінің жалақысы едәуір жоғары. Бұл әлемнің барлық елдеріне тән құбылыс.

Дегенмен, статистикаға сүйенсек дағдарыс кезінде мемлекеттік қызметке деген сұраныс арта түседі екен. Өйткені, мемлекеттік қызмет адамдарды тұрақтылығымен өзіне тартады. Осыны естен шығармаған жөн. Президент үнемі бюджет қызметкерлерінің еңбекақысын өсіру туралы тапсырма беріп отырады. Өйткені, экономика дамыған сайын жалақы да өсуі тиіс.

Әлем елдерінің тәжірибесі сан-алуан. Мысалы, Сингапурде жоғарғы звенодағы мемлекеттік қызметкерлердің жалақысы өте жоғары. Жекелеген елдерде - жалақы орташа, бірақ оған қосымша әлеуметтік жеңілдіктер пакеті ұсынылады. Біздің мемлекеттік қызметкерлердің жалақысы еліміздегі орташа жалақыдан жоғары. Бірақ, олар өзге салаларға қарағанда белгілі бір шектеулер барын ұмытпағаны жөн. Екіншіден, белгілі бір әлеуметтік қоржындар, мысалы медициналық қызмет т.б. жеңілдіктер бар. Еңбекақы төлеу жүйесінде алдыңғы орында Экономика министрлігі тұр. Біз мемлекеттік қызметкерлердің әлеуметтік қоржыны мәселесін ойластырып жатырмыз, бұл кейінгі стратегиялық жоспарларға енгізілген.

Жалпы, бұл мәселе үкімет, Қаржы министрлігі, Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі мен біздің агенттіктің назарынан тыс қалмайды.

- Сұхбат бергеніңіз үшін рахмет!

 

Шілде, 2012
© 2024 "Интерфакс-Қазақстан" агенттігі
Пайдаланғанда сілтеме жасау міндетті

Айдарлар мұрағаты